De kwaliteit van projectmanagement in de zorg lijkt het afgelopen decennium vrijwel constant. In 2008 kreeg het opgeleverde resultaat aan het einde van het project in het Nationaal Projectmanagement Onderzoek Zorg het rapportcijfer 6,3. In 2017 vroegen wij diverse betrokkenen hun oordeel over projectmanagement bij hun zorgorganisatie en daaruit kwam het rapportcijfer 6,2. Bij de vergelijking van deze cijfers moet minimaal worden opgemerkt dat de onderzoeken op een aantal punten verschilden. Het eerste cijfer lijkt meer te gaan over het resultaat en het tweede cijfer gaat maar over het proces. Toch is het frappant dat de cijfers zo weinig verschillen.

In 2008 werd bij het cijfer geconcludeerd dat alle betrokkenen redelijk tevreden waren. In 2017 durven wij dat niet te stellen. Het zesje voor projectmanagement in de zorg komt namelijk tot stand doordat een derde van de betrokkenen een 5 of (veel) lager scoort. Dat is op zich al ernstig en daarbij komt nog dat anno 2017 niemand nog tevreden mag zijn met een zesje voor projectmanagement in de zorg. De zorg kent te grote problemen, uitdagingen en kansen om die te lijf te gaan met ‘voldoende’ projectmanagement. De zorg vergt en verdient uitstekend projectmanagement.

Op een aantal plekken in de zorg is het projectmanagement gelukkig uitstekend geregeld. Sommige organisaties scoren achten en negens. Een enkele krijgt zelfs een tien. Maar waarom scoren andere zorgorganisaties dan wel (dikke) onvoldoendes en is het gemiddelde niet hoger dan een zes? Op die vraag bestaat geen eenduidig en simpel antwoord. Al was het maar, omdat ook de zorgsector pluriform en complex is. Als onderdelen van het antwoord zien wij in ieder geval een aantal samenhangende zaken die de kwaliteit van projectmanagement in de zorg negatief beïnvloeden:

1. In veel zorgorganisaties moet iedereen maar een project kunnen managen. Projectmanagement wordt nog steeds door velen niet (h)erkend als ware professie, vak of competentie. Maar als je daarvoor ongeschikte mensen al dan niet ongewild opzadelt met het management van een project, dan kun je rekenen op onsuccesvolle projecten en ontevredenheid met projectmanagement. Dat is zelfs dubbel het geval als ook iedereen maar als opdrachtgever van projecten op mag treden.

2. Zorgorganisaties opereren in een verschrikkelijk dynamische omgeving. Vanuit allerlei hoeken worden zij bestookt met zaken die projectmatig opgepakt moeten of kunnen worden. Hierdoor worden meer projecten gestart dan afgemaakt. Teveel projecten komen nooit helemaal uit de startblokken, bijvoorbeeld omdat alle aandacht alweer uitgaat naar een nieuwer project, omdat projectleiders hun projecten niet goed genoeg op het netvlies weten te houden om daar ook daadwerkelijk tijd en geld voor te kunnen claimen of omdat iets beter helemaal niet als project maar bijvoorbeeld procesmatig of als programma aan had kunnen worden gevlogen.

3. Projecten moeten er vaak ‘gewoon nog even bij’. Maar de werkdruk in de zorg is al hoog en het primaire proces krijgt (gelukkig) altijd voorrang. Als er echter geen cultuur heerst waarin projecten serieus worden genomen en structuren worden ingericht om projecten tot een goed einde te brengen, dan is het als projectmanager vrijwel onbegonnen werk om resultaten te boeken en in de lijn geborgd te krijgen.

4. Opleidingsmogelijkheden voor (potentiële) projectmanagers en andere projectrollen in de zorg zijn schaars. Tijdens zorgmanagementopleidingen en opleidingen voor medische professionals komt slecht zeer zelden projectmanagement een beetje aan de orde. Aan korte cursussen en standaard trainingen voor professionals in zorg is geen gebrek. Intensievere trajecten moeten daarentegen met alle kosten van dien op maat worden gemaakt en zij worden daardoor vaak (onterecht) niet haalbaar of waardevol genoeg geacht. Nederland kent ook pas een paar jaar een masteropleiding voor projectmanagement. Die opleiding wordt gelukkig wel gevonden door mensen uit de zorg, maar dat zijn er maar enkelen en daarmee druppels op een gloeiende plaat.

5. Met de aandacht voor projectmanagement in de opleidingen van topmanagers en bestuurders is het ook slecht gesteld. Deze groep potentiële opdrachtgevers van projecten en eindverantwoordelijken voor de projectportfolio’s van zorgorganisaties krijgen in hun literatuur en via MBA’s nauwelijks kennis mee op gebied van projectmanagement. Dit probleem geldt helaas voor alle sectoren, maar in combinatie met de ongelofelijke hoeveelheid projecten, waar zorgorganisaties mee kampen, en de hiervoor genoemde punten is dit schadelijk voor de kwaliteit van projectmanagement in de zorg.

Wat vergeten we nu nog? En wat zouden we hier nu aan kunnen doen? Laat het ons weten viaStichting Projectmanagement in de Zorgen praat mee op het Projectmanagement in de Zorg congres.