Blog 15: Geld speelt een rol

Geld speelt een rol


“De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) wil de kostprijzen van ziekenhuizen beter met elkaar kunnen vergelijken. Daarom heeft de zorgautoriteit zijn jaarlijkse kostprijsonderzoek in de medisch-specialistische zorg aangepast. Ziekenhuizen moeten onder meer duidelijker maken welke afdeling welke kosten heeft gemaakt.”, kopte Skipr vorige week. Als wij dan vervolgens in de beleidsregel lezen dat ziekenhuizen hun kosten zoveel als mogelijk direct moeten toeschrijven aan afdelingen, dat kosten indirecte kosten volgens verdeelsleutels over de afdelingen worden verdeeld, dat diverse opbrengsten ook worden meegerekend, enzovoort. Dan moeten wij als rechtgeaarde projectmanagers natuurlijk gelijk denken aan de puzzel (lees eventueel: puinhoop) omtrent de kosten en de opbrengsten van projecten en programma’s. Daar zijn we ondertussen aan gewend en het werkt in de zorg niet anders dan in andere sectoren. Toch is het goed om af en toe even stil te staan bij het feit dat ook met projecten, programma’s, veranderingen, innovaties, of hoe je het ook oormerkt, serieuze kosten en opbrengsten zijn gemoeid die ergens verdisconteert moeten worden in kostprijzen van de zorg omdat ze niet voor niets worden gemaakt.

Als projectmanagement in de zorg je ding is, dan is financiën dat waarschijnlijk niet. Maar hoe saai, suf, stom, ingewikkeld en niet leuk je het misschien ook vindt: ‘money makes the world go round’. In het kader van projectmanagement behoort het zelfs tot de duivelsdriehoek en het zogenaamde ijzeren vierkant (waarin ook ‘scope’ staat). Vanuit het projectenperspectief kun je dus niet om geld heen.

Vanaf de andere kant bezien, dus niet vanuit het projectendomein of door de ogen van de projectmanager maar door de ogen van de normale operatie / ‘de business’, doet men echter regelmatig of hun neus bloed: Waarom zou je met projecten rekening moeten houden in de begroting? Nou, gewoon (voor ons als projectmanagers), omdat projecten de organisatie geld kosten en opleveren. Trouwens, leveren ze ook tijd (en dus geld) en minder frustraties op, maar dat is weer een ander verhaal. Projecten moeten dus logischerwijs mee worden begroot, financieel worden beheerd, afgesloten en de baten moeten na afloop van projecten regelmatig worden beschouwd. Toch zijn er maar weinig organisaties die hun projectendomein waarlijk onder controle hebben. En ja, in het grote kader van een compleet projectenportfolio is enige ‘rommelruimte’ onontbeerlijk om niet alle creativiteit eruit te structureren. Niet elke zucht moet een projectnummer vereisen. Maar nee, als je niet weet wat een projectnummer is dan heeft je organisatie een (financiële) uitdaging (lees eventueel: probleem). Het is simpelweg noodzakelijk om projectcontrol professioneel in te richten, te richten en te verrichten. Het onderstaande [gemeente] Rotterdams Projectcontroller model is wel erg zwaar geschut voor veel zorgorganisaties. Laat het dan vooral dienen als inspiratie voor een eigen werkwijze.

Zodra het over geld gaat moeten we het ook over besturing of ‘governance’ hebben. De besturing van het projectendomein laat vaak te wensen over in (zorg)organisaties. Gelukkig hebben wel steeds meer organisaties antwoord op vragen als waarom welke projecten starten en stoppen, wie daarover besluiten, etc. Toch vroeg ik laatst nog een JCI-auditer naar ‘project governance’ en kreeg ik alleen een glazige blik terug. Governance is weldegelijk een onderdeel van de JCI-normering, maar ‘project governance’ staat blijkbaar niet de op kaart. Is dat terecht als soms wel meer dan 20% van alle middelen in projecten en programma’s zit? Nee, maar het is wel normaal, want ook andere normenkaders laten projectbesturing links liggen, bijvoorbeeld: Alhoewel de IGZ de transparantie van de bestuursstructuur en ordelijkheid & controleerbaarheid van de bedrijfsvoering controleert, kijkt zij niet naar het feit of een zorgorganisatie haar projectenportfolio-management wel op orde heeft. Het is ook niet eenvoudig, maar het is ook geen ‘rocket science’. Het onderstaande plaatje is nog best wel te begrijpen. Dit in specifieke praktijken uitwerken is ingewikkeld, maar van enige organisatorische complexiteit schrikken wij toch niet terug als de zorg daardoor minder kost en bij gebaat is?
Afbeelding: Eric G. Too & Patrick Weaver, The management of project management: A conceptual framework for project governance, International Journal of Project Management 32(8):1382–1394, November 2014 
Hoe dan ook, geld speelt een rol. Laten we echter vooral naar de resultaten kijken die we dagelijks boeken voor en samen met patiënten en cliënten. Laten we onze acties op waarde (value) baseren en geld als middel inzetten om waardevolle fundamenten voor genezing en verzorging te blijven creëren. Dat is ook de ware geest achter marktwerking is de zorg: niet meer geld verdienen maar meer waarde realiseren.

John van Rouwendaal, juni 2019

Agenda:
04-07-2019 Bijeenkomst Zorg Projectleiders Gilde
24-09-2019 Ronde tafel ‘Onderzoek naar projectmanagement in de zorg’
08-10-2019 Ronde tafel / Kennissessie met de BPUG
19-05-2020 Projectmanagement in de Zorg congres (4-de editie)

Share by: